Θα ξεκινήσω λέγοντας ... ότι μετά από Πολύωρη Έρευνα που έκανα ... τα παιξα με το πόσο Φανατικοί Ρατσιστές ... που μισούν τους Έλληνες είναι οι Αλβανοί ... !!! Πραγματικά δεν είχα Ιδέα πόσο ... Νόμιζα ότι είχαν σταματήσει όλα στους Τσάμηδες !!!
Το Κατάπια .. προσπαθώντας να της εξηγήσω ότι αυτό είναι Έγκλημα Ηλεκτρονικό ... και αν μας πιάσουν εγώ θα πάω Φυλακή και Αυτή θα πάει πίσω στην Αλβανία ... Και παρόλο αυτά επέμεινε να το κάνουμε και αν μας πιάσουν θα πλήρωνε αυτή ΟΛΗ την Εγγύηση στο Δικαστήριο για να μην με βάλουν Φυλακή ... Παίρνει 5 ευρώ την ώρα παρόλο που της έχω πει για 6 και 7 ευρώ ( Ο Μαλάκας ) ... γιατί είναι χρόνια στα 5 ευρώ ... 5 ευρώ την Ώρα και Κλαίγεται .. Που θα βρισκε τα 1000 ευρώ για να μου δώσει ΑΝ μας πιάνανε ???
Τα Συμπεράσματα Δικά σας ...
Μην παίρνεις κανέναν Αλβανό μου λέγανε ... κι εγώ επειδή βοηθάω όλους τους Μετανάστες τους έδινα ακόμα και το 2ο μου ζευγάρι παπούτσια ... και όταν χαλούσανε αυτά που είχα ... δεν είχα να φορέσω ... και έδινα ένα σωρό λεφτά για να πάρω Καινούρια ... Την πήγα στην ΔΕΗ για να της ξαναβάλουν το Ρεύμα .. Την Πήγα στο Βελεστίνο να κάνει την 2η δόση ( να δούμε τώρα ποιος θα την πάει για την 3η ) γιατί δεν ήθελε να πάει με ταξί μήπως και την Βιάσει ο ΈΛΛΗΝΑΣ ταξιτζής ... Αυτή Ρατσίστρια ... εγώ Ανθρωπιστής ??? Πόσο Βλάκας Υπήρξα ...
Και στο τέλος ... μου πε ψέμματα ότι δεν μπορεί να έρθει για 5 λεπτά στο σπίτι μου να κουβαλήσουμε μαζί έναν Καλόγερο .., επειδή έλεγε δεν μπορεί να περπατήσει απ την Κούραση ... για να βγει για καφέ με την Κολλητή της ... !!! ΠΟΣΟ ΜΑΛΑΚΑΣ ΕΙΜΑΙ !!! Γιατί θα συνεχίσω να βοηθάω ... και Πάντα τρώω Μαχαιριές ...
Έδωσα σε έναν ΕΛΛΗΝΑΡΑ Στρτιωτικό 220 ευρώ για να περάσει 10 μέρες μέχρι να πληρωθεί ... και εξαφανίστηκε και ούτε μου απαντάει στα μηνύματά μου ... και μόνο μου λέει "Φίλε .. ΘΑ τα πάρεις ΣΙΓΟΥΡΑ τα λεφτά ... δεν θα τα χάσεις !!! Μου είπε θα μου τα δώσει σε 10 μέρες κι εγώ δεν έχω να φτιάξω το ταβάνι που στάζει ... Σε 2 χρόνια τι να τα κάνω ... ???
Οι Βαλκάνιοι είμαστε ΟΛΟΙ Κωλοφάρες ... Αλλά οι Αλβαν@ί ... και δεν λέω και ποιοι Άλλοι είναι Μακράν οι πιο ΕγκληματοΒρωμ@ΡατσιστέςΜισΈλληνεςκαιΕγκληματίες ... Ένας τέτοιος γείτονας που του δινα και αυτουνού δουλειά συνέχεια ... χτυπούσε την πόρτα και έμπαινε στο σπίτι ντουγρού όταν έλειπα εγώ ... Και μια φορά τον βρήκα πάνω απ το Συρτάρι της Μπιζουτιέρας έτοιμος να το ανοίξει ... και έκανα ότι δεν τον είδα για να μην τσακωθούμε .. και δεν μιλάμε μετά σαν γείτονες ... Αυτός .. έφτυνε κάτω όταν περνούσε κανας Έλληνας ... και τον Έβριζε στα Αλβ@νικά ...
Ακόμα Θυμάμαι το Μπούλινγκ που μας κάνανε οι Αλβανοί όταν βλέπαμε στην Καφετέρια το Αλβανία Ελλάδα .. Αλήθεια .. Ήταν καμιά 20αριά Αλβανόφατσες Βρωμιάρηδες .. δεν είχαν κάνει ούτε Μπάνιο και είχαν έρθει όλοι Μπογιατισμένοι και γεμάτοι σκόνη από την Οικοδομή .. τα μισά δόντια βγαλμένα ... και κατεβάζανε τις Μπύρες σαν νερό .. και είχαν μεθύσει ... Κι εμείς .. που ήταν χρόνια γιετονιά μας και βλέπαμε εκεί τους Αγώνες σκύβαμε το κεφάλι γιατί Φοβόμασταν μην βγάλουν Μαχαίρια και Λοστάρια !!! Έτοιμοι ήτανε ... Μας προκαλούσαν ... Μας έλεγαν στα Αλβανικά .. πάρτε τα τώρα Βρωμοέλληνες ... ( είχαμε μεταφραστή και ξέραμε ... Ένας Αλβανός που είχε 30 χρόνια στην Ελλάδα και τους φώναζε ... Ε... σταματήστε ... Ήρεμα ... Ήρθαμε να δούμε Ειρηνικά τον Αγώνα ) ... Που ??? Στην Ελλάδα ... Στην Γειτονιά μας ... Δίπλα στο Σπίτι μας ... !!!
Και αν πεις Αμόρφωτοι Αλβανοί Μεθύστακες ... θα σε πούνε Ρατσιτή ... ενώ ΟΛΟΙ τους μας Μισούνε και μας Κλέβουνε ... και έχουν κάνει Μαφία ... και παίρνουν ΟΛΕΣ τις δουλειές .. αλλιώς κάνουν Εμπάρκο ... Και μένα μου κάνανε όταν είχα Ανάγκη και ο Άλλος Αλβανός Μπογιατζής μου ήταν στην Ζαγορά και δεν μπορούσε να μας βάψει ... Πάω λοιπόν στον Γείτονα ... και του λέω ... Έρχεσαι να δεις ένα μερεμέτι που θέλω .. γιατί ο Βαγγέλης ( αυτός τον έφερε στην Ελλάδα ) .. είναι στην Ζαγορά και δεν μπορεί. Ααα Όκι ... μου λέει ... Πάρε αυτόν που έκεις ... Θα βρω τον Μπελά μου αν του πάρω την Δουλειά ... Μα δεν θα του πάρεις του λέω ... Μια φορά για 2 ώρες σε θέλω ... Όκι μου λέει ... Ντεν τέλω να Μπέκσω .. !!! Καθαρά Αλβανική Μαφία και Κόουντ Ρεντ !!! Δεν μπορεί να πάρει σουλειά κάποιος που έχει 5 χρόνια ΑΝ δεν το Εγκρίνει ο Παλιός και ο Αρχηγός της Κλίκας ... !!! Γι αυτό έχουν ΟΛΟΙ Μερσέντες κι εμείς Φίατ Πούντο 20ετίας ...
Τι ? Όχι ... για δείτε Παρακάτω και θα δείτε ότι δεν τα λέω εγώ ... Τα γεγονότα μιλάνε !!!
Οι Τσάμηδες μετά τον πόλεμο - Η ένταξή τους στον ΔΣΕ κατά τον ελληνικό εμφύλιο
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων για τους δωσίλογους Τσάμηδες - Οι Τσάμηδες στην Αλβανία - Κ.Κ.Ε και Τσάμηδες - Οι Τσάμηδες στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας
Ένα από τα θέματα με το οποίο έχουμε ασχοληθεί πολλές φορές είναι το λεγόμενο «Τσάμικο». Και την προηγούμενη εβδομάδα, ασχοληθήκαμε εκτενώς με τη σφαγή 49 προκρίτων της Παραμυθιάς από Γερμανούς και Τσάμηδες στις 29 Σεπτεμβρίου του 1943.Πριν λίγες ημέρες, κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο Σταύρου Γ. Ντάγιου, με τίτλο « ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ – ΕΝΒΕΡ ΧΟΝΤΖΑ. Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του Κ.Κ.Ε με την Αλβανία 1943-1974» ( εκδόσεις LITERATUS ). Ο κύριος Ντάγιος είναι ο συγγραφέας του άκρως αποκαλυπτικού βιβλίου « Ο Νίκος Ακριβογιάννης και η Δίκη των Αεροπόρων» (Θεσσαλονίκη, LITERATUS 2017), στο οποίο είχαμε στηριχθεί για τη συγγραφή του άρθρου για τον Νίκο Ακριβογιάννη στις 19/5/2019.
Καθώς στο νέο βιβλίο του Σταύρου Ντάγιου περιέχονται καινούργια και άκρως αποκαλυπτικά στοιχεία (και) για τους Τσάμηδες, αποφασίσαμε να αφιερώσουμε ένα ακόμα άρθρο στο θέμα «Τσάμηδες» εικάζοντας ότι και οι αναγνώστες του θα βρουν άκρως ενδιαφέροντα όσα θα διαβάσουν.
Οι Τσάμηδες καταδικάστηκαν από το σύνολο της κοινής γνώμης στην Ελλάδα και την Ευρώπη ως δωσίλογοι και συνεργάτες των Ιταλών και των Γερμανών.Μετά την απελευθέρωση της χώρας μας, ψηφίστηκε ειδική ποινική νομοθεσία για την τιμωρία όσων συνεργάστηκαν με Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους. Με τη Συντακτική Πράξη αρ.6 της 2ας Ιανουαρίου 1945 και τον αναγκαστικό νόμο 533/1945 ρυθμίζονταν οι απαραίτητες λεπτομέρειες για τη συγκρότηση των Ειδικών Δικαστηρίων, τη δικονομία τους, τα αδικήματα που θα διώκονταν και τις ποινές που θα επιβάλλονταν. Το άρθρο 2 της Συντακτικής Πράξης
(και του Α.Ν 533/1945) προέβλεπε ότι η περιουσία της συζύγου ή των τέκνων του κατηγορουμένου που αποκτήθηκε μετά τη διάπραξη των αδικημάτων, ανήκε στον κατηγορούμενο (μαχητό τεκμήριο) και υπόκειτο σε δήμευση. Τέλος το άρθρο 33 της Πράξης (άρθρο 32 του Α.Ν 533/1945) προέβλεπε εικοσαετή παραγραφή για τις μη επανορθωτικές ποινές από την τελεσιδικία.
(Τα στοιχεία προέρχονται από τη μελέτη του Δ.Ν. Γιάννη Κτιστάκη « Περιουσίες Τσάμηδων και Αλβανών στην Ελλάδα ( Άρση του εμπολέμου και διεθνής προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου)», Περιοδικό Δίκη, Φεβρουάριος 2006).
Τον Μάιο του 1945, το Ειδικό Δικαστήριο Δωσίλογων των Ιωαννίνων τεκμηρίωσε εκατοντάδες δολοφονίες Ελλήνων, απαγωγές και εξαφανίσεις προσώπων, βιασμούς γυναικών, χιλιάδες πυρπολήσεις κατοικιών και λεηλασίες χωριών, ύστερα από έρευνα των Υπηρεσιών Ασφαλείας της περιοχής και υποβολή μηνύσεων από ιδιώτες.
Βάσει των διατάξεων που αναφέραμε παραπάνω, στις 23 Μαΐου 1945 καταδικάστηκαν από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων των Ιωαννίνων ( Απόφαση 344/1945), ερήμην, 1937 Τσάμηδες σε θάνατο. Στις 27 Μαῒου 1946, από το ίδιο Δικαστήριο, καταδικάστηκαν σε θάνατο, ερήμην, άλλοι 179 Τσάμηδες (Απόφαση 344/1946). Σε όλους τους καταδικασθέντες (συνολικά 2.116) επιβλήθηκε ολική δήμευση των περιουσιακών τους (Από τη μελέτη του Γ. Κτιστάκη, περιοδικό «Δίκη», Φεβρουάριος 2006).
Τα επόμενα χρόνια, με αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων είτε με διοικητικές πράξεις, επικουρικές δικαστικών αποφάσεων, είτε συλλογικά, σύμφωνα με την απόφαση υπ΄ αριθμόν 50862/30254 της 16/1/1947 του Υπουργείου Στρατιωτικών, αφαιρέθηκε από τους Τσάμηδες και η ελληνική ιθαγένεια με αποδιδόμενες κατηγορίες για εθνική προδοσία. Οι αποφάσεις διέτασσαν συγχρόνως την απαλλοτρίωση των κατεχόμενων περιουσιών τους. Συγκεκριμένα, η αγροτική περιουσία παραχωρήθηκε σε ακτήμονες γεωργούς και κτηνοτρόφους με τη μορφή γεωργικών και κτηνοτροφικών κλήρων , η ακίνητη αστική περιουσία (σπίτια και καταστήματα) εκποιήθηκε απευθείας σε άστεγους ή μέσω δημοπρασιών, ενώ όπως αναφέραμε, δημεύθηκε η περιουσία όσων καταδικάστηκαν από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων, ως μουσουλμανική περιουσία εγκαταλελειμμένη.
Οι Τσάμηδες στην Αλβανία
Μετά την απώθηση των Γερμανών από την Ήπειρο, τον Οκτώβριο του 1944, 15.000 – 17.000 μουσουλμάνοι Τσάμηδες (σύμφωνα με επίσημη καταγραφή της UNRRA) αναγκάστηκαν να καταφύγουν μαζί με τους Γερμανούς στην Αλβανία, εγκαταλείποντας τη Θεσπρωτία με το στίγμα του δωσίλογου και του συνεργάτη των Ιταλών και των Γερμανών. Αρχικά εγκαταστάθηκαν στη νότια Αλβανία και στη συνέχεια σε ολόκληρη την ενδοχώρα ( αν και ο κύριος όγκος τους παρέμεινε στην Αυλώνα λόγω παρόμοιων κλιματολογικών συνθηκών με τη Θεσπρωτία), σε πρόχειρα παραπήγματα, σκηνές, εγκαταλελειμμένες οικοδομές, εκκλησίες και αποθήκες του ιταλικού στρατού. Πολλοί πέθαναν από κρυοπαγήματα, κακουχίες και ασιτία.
Οι Τσάμηδες δεν ήταν καθόλου αρεστοί στην Αλβανία. Περιφέρονταν σαν νομάδες και διατύπωναν αξιώσεις, δεν υπήρχαν όμως ευήκοα ώτα… Έτσι άρχισαν να αποτελούν μια νέα, περιφρονημένη και εξαρτημένη κοινωνική τάξη.
Οι Αλβανοί προσπάθησαν να επιλύσουν το θέμα των Τσάμηδων με συμφωνίες μεταξύ του ΚΚ Αλβανίας και του ΕΑΜ, παρακάμπτοντας το επίσημο ελληνικό κράτος. Στη μυστική συνάντηση της 27ης – 28ης Δεκεμβρίου 1944 μεταξύ της Κομματικής Επιτροπής Αργυροκάστρου και της Πανηπειρωτικής Επιτροπής του ΕΑΜ, οι Άρης Βελουχιώτης και Στέφανος Σαράφης, συζήτησαν για την έκρυθμη κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στην Ελλάδα με τα Δεκεμβριανά, ενώ οι Αλβανοί συζήτησαν το ενδεχόμενο επαναπατρισμού των Τσάμηδων. Ο Βελουχιώτης είπε στους Αλβανούς ότι κάτι τέτοιο εκείνη τη στιγμή ήταν ανέφικτο, αλλά στο άμεσο μέλλον και αφού το ΕΑΜ θα είχε υπό τον έλεγχο του όλη την περιοχή της Ηπείρου, το ζήτημα των Τσάμηδων θα τακτοποιούνταν οριστικά ( Αrkivi Quendori Shtetit, στο εξής ΑQSH, της Αλβανίας, F.14, V.1945, Επιστολή της Κομματικής Επιτροπής Αργυροκάστρου προς την ΚΕ του ΚΚ Αλβανίας, Αργυρόκαστρο 9/1/1945). Άλλωστε η θέση του ΕΑΜ, όπως τη διατύπωσε η Πανηπειρωτική Επιτροπή του σε εγκύκλιο προς τις οργανώσεις της στις 8 Φεβρουαρίου 1945, ήταν η ανεμπόδιστη επιστροφή των Τσάμηδων στην Ελλάδα.
Πραγματικά, τον Μάρτιο του 1945, επιχειρήθηκε η επιστροφή των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία, με την αδράνεια, αν όχι ενθάρρυνση ( «συγκαταβατική απάθεια» γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ντάγιος), του ΕΑΜ της περιοχής. Το αποτέλεσμα ήταν να σημειωθούν αιματηρές συμπλοκές με τους ντόπιους κατοίκους της περιοχής και να υπάρξουν μερικές δεκάδες θύματα στους Φιλιάτες.
Οι Αλβανοί «παίζουν» το χαρτί των Τσάμηδων
Μετά τα δραματικά γεγονότα στους Φιλιάτες, αν και γνώριζαν ότι οι προσπάθειές τους δεν θα τελεσφορούσαν, οι Αλβανοί άρχισαν να κατηγορούν την Ελλάδα για γενοκτονία και εθνοκάθαρση των Τσάμηδων. Ουσιαστικά, αυτό αποτελούσε το αλβανικό «αντίβαρο» στο βορειοηπειρωτικό ζήτημα. Έτσι, στις 19 Μαρτίου 1945, η αλβανική κυβέρνηση κάλεσε τους εκπροσώπους των Συμμάχων στα Τίρανα και εξέφρασε την έντονη διαμαρτυρία της για τα «ειδεχθή εγκλήματα των ελληνικών αρχών εις βάρος των Τσάμηδων, ζητώντας την παρέμβασή τους για τη συνολική διευθέτηση του ζητήματος» ( Arkivi i Ministrise se Puneve te Jashtme, στο εξής ΑΜPJ, Αρχείο του Αλβανικού Υπουργείου Εξωτερικών, V.1945, D.11, fl.19, Έκθεση του Συνταγματάρχη Πάλμερ για την επίσκεψή του στη Βόρεια Ελλάδα, 4-9 Απριλίου 1945). Ενθαρρυμένοι οι Τσάμηδες, πραγματοποίησαν μεγάλη πορεία διαμαρτυρίας κατά των «ειδεχθών εγκλημάτων του Στρατηγού Ζέρβα» στην Κονίσπολη, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα ( εφ. «Bashkimi», 30/3/1945). Τον Νοέμβρη του 1945, καθώς ο Αμερικανός απεσταλμένος WilliamH. McNeil επισκέφθηκε την Ελλάδα, οι Τσάμηδες απευθύνθηκαν και σ’ αυτόν ζητώντας την παρέμβαση των Συμμάχων (εφ. «Bashkimi», 23/11/1945).
Ωστόσο, η αλβανική κυβέρνηση βλέποντας ότι δεν πρόκειται οι Τσάμηδες να επιστρέψουν άμεσα στην Ελλάδα, αποφάσισε τη διασπορά και την εγκατάστασή τους κυρίως στον αλβανικό Νότο. Πολλοί όμως αξιωματούχοι και άλλοι σημαίνοντες Αλβανοί, θεώρησαν αυτή την κίνηση μέγα λάθος. Πίστευαν ότι έπρεπε οι Τσάμηδες να εγκατασταθούν στην αλβανική μεθόριο, κυρίως στο Αργυρόκαστρο, για να αλλοιωθεί ο πληθυσμός της περιοχής. Αυτό είχε ακουστεί ως απειλή και το 1924-1925, όταν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί η ανταλλαγή των μουσουλμάνων Τσάμηδων και η εγκατάστασή τους στις αμιγώς ελληνικές περιοχές της Β. Ηπείρου. Η Διερευνητική Επιτροπή στο πλαίσιο του Ο.Η.Ε. το 1947, απέτυχε να εξετάσει εθνοτικά θέματα κατά μήκος της ελληνοαλβανικής μεθορίου, λόγω τις αδιαλλαξίας της Αλβανίας και της Γιουγκοσλαβίας.
Κ.Κ.Ε. και Τσάμηδες
Το Κ.Κ.Ε, διαχώρισε την πολιτική του θέση από τη συνολική στάση των υπόλοιπων κομμάτων της χώρας. Θεωρούσε τους Τσάμηδες θύματα των «ειδεχθών ανοσιουργημάτων του Στρατηγού Ζέρβα και της ελληνικής αντίδρασης και καταδίκαζε τις ωμότητες εις βάρος τους» ( Συνέντευξη Νίκου Ζαχαριάδη σε Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους, Ριζοσπάστης 2 Ιουνίου 1945). Την ίδια στιγμή, δεν έκανε σχεδόν καμία αναφορά στην εγκληματική τους δράση και τη συνεργασία τους με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς.
Στις 6 Ιουνίου 1946, ο Ριζοσπάστης στη σελ. 4, δημοσίευσε άρθρο με τίτλο « Η αλβανική κυβέρνηση υπέβαλε υπόμνημα για τις διώξεις των Αλβανών στην Ελλάδα, στο οποίο περιέχονται και δηλώσεις του Ενβέρ Χότζα, ο οποίος κατήγγειλε τους διωγμούς των Αλβανών της Τσαμουριάς, που άρχισαν το 1913 και κορυφώθηκαν από τον Ιούνιο του 1944 ως τον Μάρτιο του 1945, οπότε «Έλληνες αντιδραστικοί, κινούμενοι από ταπεινά ή σοβινιστικά αισθήματα, πυρπόλησαν δεκάδες χωριά και ξεκλήρισαν χιλιάδες Αλβανούς». Στο υπόμνημα τονιζόταν, ότι ως αποτέλεσμα αυτού του άγριου διωγμού 28.000 (!) Τσάμηδες κατέφυγαν στην Αλβανία, όπου δεκάδες απ’ αυτούς πέθαναν από κακουχίες. Πρόκειται για τερατολόγημα, αφού οι Τσάμηδες σε όλες τις απογραφές μόλις που ξεπερνούσαν τις 20.000. Το 1938, από τη Γενική Διοίκηση Ηπείρου, αναφέρεται ότι στη Θεσπρωτία ζούσαν 17.311 Αλβανοί μουσουλμάνοι. Η επεξεργασία των αποτελεσμάτων της απογραφής του 1940 δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αλλά, κατά μία εκδοχή, οι Τσάμηδες ήταν 16.661 (Δ. Αρχιμανδρίτης, «Τσάμηδες, Οδύνη και Δάκρυα της Θεσπρωτίας».
Άλλοι ανεβάζουν τον αριθμό τους σε 21.000 – 22.000. Το αλβανικό υπόμνημα ζητούσε την παλιννόστηση των Τσάμηδων, τη διασφάλιση και την εγγύηση της ζωής και των περιουσιών τους, αποζημιώσεις για τις καταστροφές που υπέστησαν, την ανοικοδόμηση των σπιτιών τους και δίκαιη τιμωρία των υπευθύνων για τα δεινά τους.
Λίγες μέρες αργότερα, η αλβανική κυβέρνηση υπέβαλε δεύτερο υπόμνημα ενώπιον των Υπουργών Εξωτερικών στη Συνδιάσκεψη της Ευρώπης του Παρισιού. Με αυτό, ζητούσε προστασία για τους «αλβανικούς πληθυσμούς της Τσαμουριάς» στη βορειοδυτική Ελλάδα. Επίσης, στο υπόμνημα γραφόταν ότι το 1945 «σαδιστικές ομάδες» (sic) του Στρατηγού Ζέρβα επέδραμαν εναντίον της Τσαμουριάς και σκότωσαν 600 γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους, ενώ πυρπόλησαν 860 (!) χωριά. Πρόκειται για νέο χονδροειδέστατο ψέμα! Ο νομός Θεσπρωτίας έχει σήμερα γύρω στα 90 χωριά. 860 χωριά δεν έχει όλη η Ήπειρος. Σύμφωνα με τους αλβανικούς ισχυρισμούς, ο Ν. Ζέρβας θα πρέπει να είχε πυρπολήσει ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα… Το θλιβερό είναι, ότι τους γελοίους αλβανικούς ισχυρισμούς, επαναλαμβάνει ο «Ριζοσπάστης» (16 Ιουνίου 1946, σελ. 4 , «Επιστολή του Αλβανού πρωθυπουργού προς τη διάσκεψη Τεσσάρων»).
Στο φύλλο της 28ης Ιουνίου 1946, στη σελ. 1, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει το εξής άρθρο: « Οι σφαγές και οι λεηλασίες του Ζέρβα στη Θεσπρωτία: Ένα ιστορικό έγγραφο». Το ΚΚΕ, μέσω του κειμένου αυτού, καταδίκαζε «τις ωμότητες και τα εγκλήματα του Ζέρβα στην Ήπειρο, μέσω επιστολής του Συνταγματάρχη (ΠΖ) Νικολάου Κατηφόρη, ο οποίος είχε διενεργήσει επιτόπια έρευνα στη Θεσπρωτία.
Τον Φεβρουάριο του 1947, ενώ η Διερευνητική Επιτροπή διεξήγαγε ελέγχους και έρευνα για την ελληνική προσφυγή στον Ο.Η.Ε., η αλβανική κυβέρνηση κατηγόρησε την Ελλάδα για σφαγές σε βάρος των Τσάμηδων. Ο Συνταγματάρχης Νέστι Κερέντζι, αντιπρόσωπος της Αλβανίας, τόνισε στην ομιλία του:
«Είναι ακριβώς η καταπιεστική αυτή εσωτερική πολιτική που αντανακλά επίσης, και στις μειονότητες με τα καταπιεστικά μέτρα, τα εγκλήματα, λεηλασίες, ποταπότητες και εκδηλώσεις άγριου σοβινισμού απέναντι της μειονότητάς μας στην Τσαμουριά. Μια χαρακτηριστική απόδειξη της εχθρικής στάσεως της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στην Αλβανία και τον αλβανικό λαό είναι η αμείλικτη σφαγή της αλβανικής μειονότητάς στην Ελλάδα, των Τσάμηδων. Κατά τη διάρκεια των σφαγών της περιόδου 1944-45, ο αριθμός των σφαγιασμένων έφτασε τα 2.877 πρόσωπα ενώ 68 χωριά (σημ. όχι 860;) και 5.800 σπίτια πυρπολήθηκαν. Η τρομοκρατία αυτή ανάγκασε 23.000 Τσάμηδες να καταφύγουν από την Ελλάδα στην Αλβανία κάτω από άθλιες συνθήκες».
Στις αρχές Μαρτίου 1947, οι Τσάμηδες έκαναν δεύτερη προσφυγή στον Ο.Η.Ε. με την οποία ζητούσαν την αυστηρή τιμωρία όσων εγκλημάτησαν εναντίον τους. Όμως η αλβανική εμπλοκή στον ελληνικό εμφύλιο και το ναυάγιο του ελληνικού αιτήματος για το βορειοηπειρωτικό στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων, υποβάθμισε το θέμα των Τσάμηδων.
Οι Τσάμηδες στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας
Τον Σεπτέμβριο του 1947, ο ΔΣΕ αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα εφεδρειών. Ο Μάρκος Βαφειάδης ζήτησε από τους Αλβανούς τη στρατολόγηση 3.000 - 4.000 Τσάμηδων. Όμως ο Χότζα απέρριψε το αίτημα ως επικίνδυνο.
Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του ΚΚΕ/ΔΣΕ, έδειχνε διχασμένη για το αν έπρεπε να υπάρχει εθελούσια κατάταξη των Τσάμηδων ή επιβολή καταναγκαστικών μέτρων. Στις αρχές του 1949, στάλθηκε στην Αλβανία ο Βασίλης Σακελλαρίδης με αποστολή την στρατολόγηση των Τσάμηδων. Στις 19 Μαρτίου, η εφημερίδα Zeri I Popullit έκανε έκκληση στους Τσάμηδες να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να ενταχθούν στον ΔΣΕ.
Στις 25 Μαρτίου 1949, το ΚΚ Αλβανίας εξέτασε αποκλειστικά την υπόθεση στρατολόγησης των Τσάμηδων. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σέχου συνιστούσε σε όλους τους Τσάμηδες ηλικίας από 20 έως 45 ετών να στρατευθούν για την «απελευθέρωση της πατρίδας τους», ενώ παράλληλα ξεκίνησε ανηλεής αγώνας κατά των ανυπότακτων Τσάμηδων. Τα αποτελέσματα της στρατολόγησης ήταν πενιχρά. Μερικές εκατοντάδες μόνο Τσάμηδων (από 130-500 άτομα) στρατολογήθηκαν. Παράλληλα, οι Τσάμηδες στην Αλβανία οργάνωσαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για τη βίαιη στρατολόγησή τους. Πολλοί συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν ή περιορίστηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας.
Άλλοι, υπέβαλλαν αίτηση για την απόκτηση της αλβανικής ιθαγένειας παρότι είχαν αμυδρές ελπίδες για επαναπατρισμό. Οι άκομψοι χειρισμοί της αλβανικής κυβέρνησης είχαν ως αποτέλεσμα αρκετοί Τσάμηδες να προσπαθήσουν να δραπετεύσουν στην Ελλάδα. Ελάχιστοι όμως έφτασαν στην Κέρκυρα. Οι υπόλοιποι συνελήφθησαν και εξοντώθηκαν ή έμειναν για δεκαετίες στις αλβανικές φυλακές. Αλλά και όσοι Τσάμηδες εντάχθηκαν στον ΔΣΕ, δεν έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο στις μάχες.
Ούτε όμως και η ηγεσία του ΔΣΕ τους εμπιστευόταν. Μαζί με τους
απαχθέντες, αμάχους και άλλους Έλληνες δραπέτες στην Αλβανία,
συγκροτούσαν την 105η Ταξιαρχία που συστάθηκε στο 1ο Τάγμα. Στην
Ταξιαρχία, το 15-20% ήταν σλαβόφωνοι και οι υπόλοιποι Τσάμηδες και
απαχθέντες άμαχοι από Ήπειρο και Μακεδονία. Επρόκειτο για μονάδα
μειωμένης εμπιστοσύνης, η σύνθεση της οποίας ήταν δηλωτική.
Ο επίλογος του τσάμικου γράφτηκε στις 19 Απριλίου 1953, με το διάταγμα
1654/1953 με το οποίο το αλβανικό κράτος και επίσημα απέδωσε την
αλβανική ιθαγένεια σε όλους τους Τσάμηδες που κατοικούσαν στη ΛΔ της
Αλβανίας. Παρά τις αντιρρήσεις και τις αντιδράσεις, όσοι Τσάμηδες
αντιτάχθηκαν, φυλακίστηκαν ή εκδιώχθηκαν.
Κλείνοντας, αναφέρουμε ότι ο Σταύρος Ντάγιος στο βιβλίο του «ΝΙΚΟΣ
ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ – ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΤΑ. Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του ΚΚΕ με
την Αλβανία 1943-1974» αποκαλύπτει ότι 2000 Αλβανοί στρατιώτες πολέμησαν
στις τάξεις του ΔΣΕ κατά τον ελληνικό εμφύλιο. Μετά το τέλος του
πολέμου, στάλθηκαν στο Καζακστάν όπου και εγκλωβίστηκαν. Με αυτό το θέμα
θα ασχοληθούμε κάποια άλλη φορά.
Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Σταύρο Ντάγιο που μας έδωσε την
άδεια να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία από το εξαιρετικό βιβλίο του «ΝΙΚΟΣ
ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ – ΕΝΒΕΡ XOTZA. Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του ΚΚΕ με
την Αλβανία 1943-1974», Εκδόσεις LITERATUS, 2019.
Οι Τσάμηδες και η Ιστορική Αλήθεια. Οι Εξελίξεις Σήμερα
Του Ιωάννη Αθ. Μπαλτζώη*
Το θέμα των Τσάμηδων, κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια στην Αλβανική πολιτική σκηνή, λόγω της πίεσης που ασκεί το κόμμα αλλά και οι λεγόμενες Τσάμικες οργανώσεις, δημιουργώντας αλυτρωτικές αντιλήψεις στην Αλβανική κοινωνία, αλλά και μια αναθεωρητική διάθεση της Αλβανίας, με την στήριξη και υποστήριξη, ποιανού άλλου, μα της Τουρκίας φυσικά, που υποδαυλίζει και υποστηρίζει (παντοιοτρόπως) τέτοιες αντιλήψεις και ενέργειες κατά της Ελλάδος. Έτσι ας προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το εν λόγω θέμα και να δούμε τις μεγάλες αλήθειες που αποκρύπτονται και τα μεγάλα ψέματα που αναδύονται.
Αλβανία
Η δημιουργία του Αλβανικού κράτους, σύμφωνα με τον καθηγητή Ιωάννη Μάζη απετέλεσε τον καρπό του ανταγωνισμού της Αυστρουγγαρίας, η οποία έχοντας μαζί με την Γερμανία επεκτατικές βλέψεις προς το γεωπολιτικό σύμπλοκο της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, επεδίωκε την ανάσχεση της σλαβικής καθόδου προς την Αδριατική και την Μεσόγειο, όπως και την ανάσχεση των αντιστοίχων επεκτατικών βλέψεων της Ιταλίας προς το αυτό γεωπολιτικό σύμπλοκο. Αλλά οι ιταλικές βλέψεις ελέγχου του στομίου της Αδριατικής απαιτούσαν, από πλευράς Ρώμης, τον έλεγχο της Κέρκυρας και της Αλβανίας, με σκοπό τον έλεγχο του άξονος Οτράντο – Αυλώνος, αλλά και της Νήσου Σάσσωνος, την οποία ονόμαζαν «Γιβραλτάρ της Αδριατικής», αλλά και των Διαποντίων Νήσων, με στόχευση τους εμπορευματικούς διαύλους . Ταυτόσημες, σχετικά με την Αδριατική και την Μεσόγειο, άρα και ανταγωνιστικές ήταν και οι βλέψεις της Σερβίας, που επεδίωκε προβολή ισχύος επί της Αλβανίας.
Τα σύνορα του κράτους της Αλβανίας καθορίστηκαν με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (17 Δεκ. 1913). Στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος συμπεριελήφθη και τμήμα της Ηπείρου, το οποίο από τότε ονομάσθηκε «Βόρειος Ήπειρος», τμήμα της οποίας είχε ήδη απελευθερωθεί κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο (1912-13) από τον Ελληνικό στρατό. Ο όρος «Βόρεια Ήπειρος» είχε έννοια πολιτική και διπλωματική, δηλώνοντας το τμήμα εκείνο του Ηπειρωτικού εδάφους «το κείμενο εκείθεν της γραμμής, των δια του Πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας του 1913 καθορισθέντων Ελληνοαλβανικών συνόρων» (Ευσταθιάδης, Κ., Μελέται διεθνούς δικαίου 1929-1959).
Η ελληνικότητα της Ηπείρου, ως τον ποταμό Γενούσο (Σκούμπι) προς βορρά, έχει αποδειχτεί από όλες τις αρχαιολογικές πηγές και κορυφαίους επιστήμονες, ξένους, όπως οι: V. Georgier, P. Levedue, E. Leppore, N. G. L. Hammond, F. Papazoglou κ.α. αλλά και Έλληνες: Δ. Ευαγγελίδης, Φ. Πέτσας, Σ. Δάκαρης κ.α Με τις ενέργειες των Μεγάλων Δυνάμεων, παραχωρήθηκε στο Αλβανικό κράτος μια περιοχή (Βόρεια Ήπειρος), όπου έγινε καταφανής παράβλεψη των δημογραφικών στοιχείων, με την πλειοψηφία των κατοίκων να είναι Έλληνες, με ισχυρά εθνική συνείδηση και μάλιστα αυτόχθονες!!!! Παρά του ότι είχαμε διανύσει μισή περίπου χιλιετία κατοχής και εξισλαμισμών, η ενιαία Ήπειρος στις αρχές του 20ου αιώνα εμφάνιζε Ελληνική πλειοψηφία. Σε τουρκική απογραφή του 1908, από τους 500.000 κατοίκους της Ηπείρου, οι 308.000 δήλωσαν Έλληνες Χριστιανοί. Ακόμη το 1914, η Διεθνής Επιτροπή Εθνολογικού Ελέγχου έδωσε στοιχεία που καταδείκνυαν την συντριπτική υπεροχή του Ελληνικού πληθυσμού (Μαλκίδης, Θ., ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ).
Τσάμηδες - Τσαμουριά
Η ιστορία ενός λαού εάν δεν τύχει του απαραίτητου σεβασμού μπορεί να στοιχειώσει τις γενιές που μέλλει να έρθουν. Ένας λαός με ιστορικό Αλτσχάιμερ δεν μπορεί παρά να οδηγηθεί σε επώδυνες περιπέτειες. Τσαμουριά ονομάζεται η περιοχή εκείνη της Ηπείρου, που εκτείνεται κατά μήκος της ακτής ανάμεσα στις εκβολές του ποταμού Αχέροντα και μέχρι το Βουθρωτό και ανατολικά μέχρι τους πρόποδες του όρους Ολύτσικας (Τόμαρος). Η περιοχή ταυτίζεται με τη Θεσπρωτία και ένα μικρό της τμήμα ανήκει σήμερα στην Αλβανία με κέντρο την κωμόπολη Κονίσπολη. Για την προέλευση της ονομασίας υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η περισσότερο ανταποκρινόμενη στην πραγματικότητα φαίνεται να είναι η εκδοχή που κάνει λόγο για παραφθορά του ονόματος του ποταμού Θύαμις (Καλαμάς), με παραφθορά του με την πάροδο του χρόνου: Θύαμις, Θυάμις, Τσ(ι)άμης, δηλ. ο κάτοικος που βρίσκεται κοντά στον Θύαμη ποταμό, την Θυαμυρία (Θιαμουρία), την Τσ(ι)αμουριά. Στο ελληνικό τμήμα της Τσαμουριάς, δηλαδή στην Θεσπρωτία, ζούσαν το 1923 περίπου 20.000 μουσουλμάνοι που είχαν την αλβανική ως μητρική γλώσσα. Για την καταγωγή των Τσάμηδων υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις.
Οι Τσάμηδες , δεν ήταν μόνο Τουρκικής καταγωγής, ή Αλβανικής, αλλά προέκυψαν και από το γηγενές ελληνικό στοιχείο της Τσαμουριάς. Ειδικότερα, οι μεγάλοι Αλβανοί κτηματίες και οι Σπαχήδες (έφιπποι, μισθοφόροι) που είχαν εγκατασταθεί στη Θεσπρωτία από το 1700 εξαναγκάζονται να εξισλαμισθούν, για να διατηρήσουν τα τιμάριά τους, αξιοθέντες του τίτλου «Μπέη» κληρονομικά. Τούτους από ψυχολογικό εξαναγκασμό μιμήθηκαν και οι φτωχοί κολίγοι. Οι Τσάμηδες μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας ήταν απόγονοι και των ανωτέρω εξωμοτών. Ακόμη, μέρος του πληθυσμού της Ηπείρου, εξισλαμίστηκε (εκούσια ή ακούσια). Οι εξισλαμισμοί αυτοί έγιναν κυρίως στη νοτιοδυτική Ήπειρο και συνεχίστηκαν ως τα τέλη του 19ου αιώνα. Η μεταβολή αυτή δεν ήταν απότομη. Γράφει χαρακτηριστικά ο σπουδαίος ιστορικός και πολιτικός Σπυρίδων Λάμπρος (1851-1916): «Πολλοί αυτών συνδιαλλάσουσι τας δύο θρησκείας, δίδοντες εις τα τέκνα δύο ονόματα, ένα μεν τουρκικό, που επιβάλλει ο ιμάμης κατά τα θρησκευτικά έθιμα του ισλαμισμού, ένα δε χριστιανικό, διδόμενο από ιερέα Χριστιανό». Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου οι εξισλαμισμένοι Έλληνες, αποκόπηκαν από τον κοινό εθνοφυλετικό κορμό και έγιναν φανατικότεροι μισέλληνες κι από τους ίδιους τους Τούρκους. Εξαντλητική μελέτη για την αναλογία εξισλαμισθέντων Ρωμιών μέσα στους Τσάμηδες μέχρι το 1913 δεν υπάρχει προς το παρόν. Βέβαιο είναι ότι ένα ποσοστό των αλβανόφωνων ή ελληνόφωνων ή δίγλωσσων “Τούρκων” της Θεσπρωτίας είχαν προγόνους χριστιανούς. Ποιο ήταν το ποσοστό ακριβώς, δεν γνωρίζουμε, αποφαίνεται στο εξαιρετικό βιβλίο του «Τσαμουριά», ο Αθαν. Γκότοβος, καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη (Παπαδόπουλος 1992, Παρόλας 2011), αρχικά η λέξη Τσάμηδες έχει γεωγραφικό περιεχόμενο και περιλαμβάνει τους κατοίκους μιας συγκεκριμένης διοικητικής περιοχής ανεξαρτήτως θρησκείας και καταγωγής. Αργότερα η λέξη συνδέθηκε με τους δίγλωσσους (αλβανόφωνους / ελληνόφωνους) ή αλβανόφωνους της ίδιας περιοχής, ανεξαρτήτως θρησκείας. Το εθνοτικό περιεχόμενο του όρου Τσάμης (=αλβανικής εθνότητας μουσουλμάνος κάτοικος της Θεσπρωτίας) είναι μεταγενέστερη εξέλιξη. Σε ό,τι αφορά τη λαϊκή γλώσσα για τον προσδιορισμό της θρησκευτικής ταυτότητας στην περιοχή της Θεσπρωτίας (όπως και αλλού), επικρατούσε, τουλάχιστον μέχρι την Κατοχή, ο όρος Τούρκοι για την αναφορά σε Μουσουλμάνους, ανεξαρτήτως καταγωγής, γλώσσας και εθνότητας. Ο ίδιος προσδιορισμός είναι σε χρήση ακόμα και σήμερα από άτομα της τρίτης ηλικίας που ζουν στην περιοχή». Εδώ να αναφέρουμε ένα ιστορικό λάθος της Ελλάδος. Από τον Δεκέμβριο του 1924 είχε ξεκινήσει (στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληθυσμών), η μετακίνηση των Τσάμηδων στην Τουρκία, με παράλληλη εγκατάσταση Ελλήνων του Πόντου στη Θεσπρωτία. Ο Θ. Πάγκαλος όμως, που ανέτρεψε στα μέσα του 1925 την κυβέρνηση Μιχαλακόπουλου, δέχτηκε την εξαίρεση από την ανταλλαγή, των μουσουλμάνων Τσάμηδων της Θεσπρωτίας, οι οποίοι παρέμεινα τελικά στην περιοχή και το πρόβλημα να μας ταλανίζει ακόμη και σήμερα.
Οι Τσάμηδες κατά την κατοχή
Είναι δεδομένο από τις ιστορικές μαρτυρίες των κατοίκων της Θεσπρωτίας και από τα παραπάνω, ότι οι Τσάμηδες ποτέ δεν αισθάνθηκαν Έλληνες. Με την απόβαση των Ιταλών στην Αλβανία (Απρίλιος 1939) και την προσφορά του αλβανικού στέμματος στον βασιλιά της Ιταλίας Βίκτωρα Εμμανουήλ, άρχισαν να δραπετεύουν στην Αλβανία νέοι στρατεύσιμοι μουσουλμάνοι από τη Θεσπρωτία. Από τον Μάιο του 1940, η φυγή πήρε ομαδικό χαρακτήρα. Οι φυγάδες, αποτέλεσαν, όπως αποδείχτηκε αργότερα, τους οδηγούς των ιταλικών τμημάτων κατά τη διάβασή τους από την Πίνδο και τον Καλαμά. Μάλιστα οι Θεσπρωτοί αυτοί φυγάδες, αποτελούσαν ξεχωριστή στρατιωτική Μονάδα (υπό τους επίσης φυγάδες Αζίζ Τσάμην και Μωχαρέφ Ντέμη), η οποία ενισχυόταν από 1.000 άτακτους Τουρκαλβανούς. Κατά την Κατοχή τάχθηκαν ανεπιφύλακτα όλοι στο πλευρό του Ιταλικού Στρατού Κατοχής, με την ελπίδα, ότι θα αποσπάσουν την συγκατάθεση της Ιταλικής Κυβερνήσεως για ενσωμάτωση της Θεσπρωτίας στο Αλβανικό Κράτος. Ένα χαρακτηριστικό ιστορικό γεγονός είναι ότι κατά την Ιταλική επίθεση της 28ης Οκτωβρίου, όταν ο Ελληνικός Στρατός υποχώρησε στο Νότιο Τομέα, οι Τσάμηδες που συμμετείχαν με τέσσερα Τάγματα στον Ιταλικό στρατό, αποτέλεσαν την εμπροσθοφυλακή του, πολεμώντας κατά του Ελληνικού Στρατού. Με γιορτές και πανηγύρια ύψωσαν στο Μαργαρίτι την Αλβανική σημαία. Με την αντεπίθεση όμως του Ελληνικού Στρατού και την υποχώρηση των Ιταλών, οι ένοπλοι Τσάμηδες της περιοχής, πυροβολώντας από τα νώτα τα προελαύνοντα Ελληνικά τμήματα, προξένησαν πολλά θύματα εις αυτά. H Ιταλική, αρχικά, και η Γερμανική Κατοχή συνοδεύτηκαν από βία. Στα τρία χρόνια της Κατοχής οι Τσάμηδες βοηθούσαν με ένοπλα τμήματα τα Ιταλικά κι αργότερα τα Γερμανικά στρατεύματα στις επιχειρήσεις εναντίον των Ελλήνων ανταρτών. Προέβησαν κατά το χρονικό αυτό διάστημα σε ανομολόγητα εγκλήματα κατά του χριστιανικού στοιχείου της περιοχής. Οι αναρίθμητοι φόνοι, οι βιασμοί των γυναικών, οι πυρπολήσεις των σπιτιών, η κλοπή ολοκλήρων ποιμνίων και άλλων κινητών πραγμάτων, οι λεηλασίες, οι καταστροφές, καταδόσεις και οι μαζικές εκτελέσεις ήταν συνηθισμένες πράξεις. Ο πολιτικός και στρατιωτικός νους των Τσάμηδων αυτή την περίοδο, είναι ο Dr. Nuri Dino (Νουρί Ντίνο), κτηνίατρος στο επάγγελμα, που κινείται ανάμεσα στα Τίρανα, τα Γιάννενα και την Παραμυθιά, μαζί του ο αδελφός του Μαζάρ Ντίνο και ο ανεψιός των Ρετζέπ Ντίνο. Αρχικά συνεργάστηκε με τις Ιταλικές αρχές κατοχής, σύντομα όμως άρχισε επαφές με το Ic, το Γραφείο Πληροφοριών της Γερμανικής μεραρχίας. Όλη η περίοδος από το 1941 μέχρι το καλοκαίρι του 1944 ήταν για τη Θεσπρωτία όντως ένα «ξήλωμα» του Ρωμαίικου. Διευθύνων νους για την συστηματοποίηση του έργου της εξολοθρεύσεως του ελληνικού στοιχείου ήταν η διαβόητη τρομοκρατική οργάνωση K-S-I-L-I-A δηλαδή το «Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως» που συγκροτήθηκε προς τούτο τον Ιούλιο του 1942. Μετά την εκτέλεση του Αναπληρωτή Νομάρχη Γεώργιου Βασιλάκου τον Φεβρουάριο του 1942 στην Ηγουμενίτσα η Ελληνική (κατοχική) διοίκηση στο νομό παρέλυσε, ενώ μετά την καταστροφή των χωριών του Φαναρίου και τις εκτελέσεις των προκρίτων στην Παραμυθιά (Σεπτέμβριος 1943) έπαψε να υφίσταται και τυπικά. Στη θέση της λειτουργούσε με βάση συμφωνία της ηγεσίας των Τσάμηδων με τους νέους «εταίρους», τη γερμανική κατοχική δύναμη, μια άτυπη μεν, αλλά ουσιαστική αλβανική διοίκηση με πολιτικά, αστυνομικά και στρατιωτικά όργανα (Τσαμουριά, Γκότοβος).
Τηλεγράφημα αρχηγού Τσάμηδων στον Γερμανό στρατηγό.
Στις 29-9-1943, ύστερα από την απόφαση της Τσάμικης ηγεσίας, της Μιντζιλισί Ινταρέ, αποφασίζεται ο “αποκεφαλισμός” της Ελληνικής ηγεσίας της περιοχής. Επιλεκτικά, συλλαμβάνονται πενήντα δύο αξιόλογοι στην κοινωνία Έλληνες και δεμένοι οδηγούνται ενάμισι χιλιόμετρο έξω από την Παραμυθιά, στον Αη Γιώργη, με συνοδεία πενήντα Τσάμηδων και δεκαπέντε Γερμανών. Ο επικεφαλής Γερμανός αξιωματικός γλυτώνει τρεις και εκτελούνται οι υπόλοιποι σαράντα εννιά. Παπάς, γιατρός, Γυμνασιάρχης, Σχολάρχης, Δήμαρχος, καθηγητές, δάσκαλοι, επιχειρηματίες, αγρότες, έπεσαν τραγουδώντας το “Γέρο Δήμο” και το “Έχετε γειά”. Την ίδια μέρα της εκτέλεσης μπαίνει στην Παραμυθιά ο νέος Δεσπότης Δωρόθεος, παρόλο που ο Πρόεδρος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Ελβετός Μπίκελ, τον προέτρεπε να μη πάει. Κανένας Χριστιανός δεν παραβρέθηκε στην υποδοχή. Παντού τρόμος θανάτου. Ο Δεσπότης, τριαντάχρονος τότε, μόνο με το Διάκο του, πηγαίνει κατ' ευθείαν στον Γερμανό φρούραρχο, τον πείθει και αφήνει ελεύθερους τους πεντακόσιους Χριστιανούς, κρατούμενους Παραμυθιώτες και την επομένη, με συνοδεία δύο Γερμανούς στρατιώτες παίρνει και πέντε χριστιανούς, πηγαίνει στον τόπο της θυσίας και ενταφιάζει τους σαράντα εννιά άταφους μάρτυρες. Αυτό είναι το γεγονός που συγκλόνισε και στιγμάτισε την συνείδηση των Ελλήνων κατοίκων και έθεσε τους Τσάμηδες εκτός της Ελληνικής κοινωνίας της Θεσπρωτίας οριστικά. Η βία δεν εκδηλώνεται ούτε για να ικανοποιηθεί το μίσος, ούτε για να συσσωρευτούν περιουσιακά στοιχεία. Εκδηλώνεται για να αφανιστεί ή να απομακρυνθεί ο χριστιανικός πληθυσμός της περιοχής, ώστε να διευκολυνθεί η απόσπασή της από την Ελλάδα. Άλλωστε η φράση που έχει μείνει στις μνήμες των κατοίκων της Θεσπρωτίας εκείνης της περιόδου ως νομιμοποιητική βάση για την τσάμικη βία εκ μέρους των δραστών, είναι η φράση «χάλασε το Ρωμαίικο».
Γερμανός Αξιωματικός επιθεωρεί ένοπλα τμήματα Τσάμηδων
Αξίζει να αναφερθεί , ως ένα ακόμη χαρακτηριστικό-απόδειξη, της ανθελληνικής στάσης των Τσάμηδων και η περίφημη μάχη της Μενίνας (17/18-8-1944) , κατά την αποχώρηση των Γερμανών από την περιοχή, όπου μαζί με τα Γερμανικά τμήματα, συμμετείχαν και ένοπλα τμήματα των Τσάμηδων. Μαζί με τους 92 νεκρούς και 109 αιχμαλώτους Γερμανούς, υπήρχαν και 86 νεκροί και 7 αιχμάλωτοι Τσάμηδες, έναντι 6 ανδρών του ΕΔΕΣ και του Άγγλου Ταγματάρχου Δαβίδ Ουάλλας. Για τον ρόλο αυτό των Τσάμηδων, η συμμαχική αποστολή διέταξε τον Ζέρβα να διαλύσει τα Σώματα αυτά, με αντικειμενικό σκοπό στο να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις ενάντια στους Γερμανούς κατά την αποχώρησή τους προς την Αλβανία.
Αυτά το γεγονότα, το μίσος και την απέχθεια του τοπικού πληθυσμού εκμεταλλεύτηκαν και οι τοπικοί ηγέτες του ΕΔΕΣ, καταγόμενοι από την ευρύτερη περιοχή, οι οποίοι έδρασαν με υπερβάλλοντα ενθουσιασμό και με πρωτοβουλίες που αγνοούσε η ηγεσία του ΕΔΕΣ, πλην όμως δεν το απέτρεψε. Παρόλο που ο ΕΔΕΣ ήταν μια αποκεντρωμένη οργάνωση όπου, αντίθετα με το EAM, η κεντρική διοίκηση δύσκολα έλεγχε τους τοπικούς οπλαρχηγούς, τίποτε δεν δείχνει ότι η ηγεσία του είχε την παραμικρή (και πραγματική) διάθεση να τους συγκρατήσει. H υποχώρηση των Ιταλών και η επιστροφή των Ελλήνων κατοίκων έθεσε σε κίνηση μια δυναμική αντεκδικήσεων που κατέληξε στην εκδίωξη των Τσάμηδων το 1944, από τις ανταρτικές ομάδες του ΕΔΕΣ, που κυριαρχούσαν στην περιοχή, ίσως και με μη προβλεπόμενο και νόμιμο τρόπο θα λέγαμε. Έτσι, τον Σεπτέμβριο του 1944, οι Τσάμηδες αντιληφθέντες ότι θα λογοδοτούσαν στην Ελληνική Δικαιοσύνη, για την εν γένει εγκληματική και αντεθνική δράση τους, αντιλαμβανόμενοι και αισθανόμενοι την απειλή των ομάδων του ΕΔΕΣ, που κατήγοντο από την περιοχή και γνώριζαν από πρώτο χέρι τις εγκληματικές και προδοτικές δραστηριότητες των Τσάμηδων, με θύματα ακόμη και στο στενό συγγενικό τους περιβάλλον και κάποιες πράξεις αντεκδίκησης στα πρώτα στάδια, οι Τσάμηδες, αποφάσισαν να αποχωρήσουν για την Αλβανία οικειοθελώς, μαζί με τους υποχωρούντες Γερμανούς που έχασαν τον πόλεμο. H κοινωνική-τοπική-ιστορική-πολιτική συγκυρία τον Σεπτέμβριο του 1944 επέτρεπε την «τελική λύση» του τσαμικού ζητήματος στην περιοχή της Θεσπρωτίας. Με την εκδίωξη των Τσάμηδων από την περιοχή της Θεσπρωτίας, οι περιουσίες των διαμοιράστηκαν δια κλήρου στους Έλληνες κατοίκους.
Σύμφωνα με διάφορα στοιχεία ο αριθμός των αποχωρησάντων ανήρχετο περί τους 16.000-18.000 , ενώ η απογραφή του 1940, έτσι όπως τη γνωρίζουμε από την υπηρεσιακή έκθεση του Μοιράρχου Ευστράτιου Ζάκκα το 1948, τους υπολογίζει στις 16.661. Μεγάλος αριθμός μάλιστα Τσάμηδων μεταφέρθηκε στην Αλβανία με Γερμανικά μεταφορικά μέσα, σύμφωνα με αναφορά Αμερικανού αξιωματικού. Στην Αλβανία, το καθεστώς του Εμβέρ Χότζα τους εγκατέστησε στην πεδιάδα της Μουζακιάς και τους διατήρησε ως Έλληνες υπηκόους με την ελπίδα τυχόν επιστροφής τους στην Ελλάδα ή επανάκτησης των περιουσιακών τους στοιχείων, τα οποία είχαν δεσμευθεί στο μεταξύ από το ελληνικό κράτος. Συγκεκριμένα, με την υπ΄αρ. 344/23-4-1945 απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου Δωσίλογων Ιωαννίνων και περί τις 1.700 σχετικές καταδικαστικές αποφάσεις ερήμην που επακολούθησαν καταδικάστηκαν ως εγκληματίες πολέμου, ενώ οι περιουσίες τους δημεύτηκαν (Β.Δ. 2185/1952 και Ν.27891/1954), με βάση τη Συνθήκη της Λοζάνης και εκποιήθηκαν ή διανεμήθηκαν σε κατοίκους της περιοχής, όσους έπεσαν θύματα της θηριωδίας τους. Παράλληλα, με την υπ΄αρ. Α.Π. 50862/1947 απόφαση του Υπουργείου Στρατιωτικών οι Τσάμηδες στερήθηκαν της ελληνικής ιθαγένειας. Οι ελάχιστες δεκάδες Τσάμηδες που παρέμειναν στην Ελλάδα (όσοι θεωρούσαν εαυτούς αθώους), παρέμειναν ανενόχλητοι, εκχριστιανίστηκαν και αφομοιώθηκαν από το ελληνικό στοιχείο, διάγοντας έκτοτε φιλήσυχο και νομοταγή βίο.
Οι Τσάμηδες σήμερα
Όμως σήμερα οι Τσάμηδες έχουν ιδρύσει
στην Αλβανία τον "Σύνδεσμο της Τσαμουριάς", μια 100μελή άτυπη βουλή.
Συχνά κάνουν πορείες στα Τίρανα και επηρεάζουν τις εκάστοτε Αλβανικές
κυβερνήσεις, που υιοθετούν τις αλυτρωτικές των αντιλήψεις και των λοιπών
εθνικιστών, όπως η Μαυροκόκκινη Συμμαχία. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι
στις 30 Ιουνίου 1994 η Αλβανική βουλή καθιέρωσε ομόφωνα την 27 Ιουνίου
ως ημέρα "γενοκτονίας" των Τσάμηδων. Το θέμα των Τσάμηδων δεν έχει
τελειώσει και συνεχίζεται σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με τις πρόσφατες
εξελίξεις.
Πρόσφατα, Φεβρουάριος 2016, οργανώσεις Τσάμηδων
προσέφυγαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, που εξετάζει κυρίως
εγκλήματα πολέμου, όπου κατατέθηκε ο φάκελος για τις διεκδικήσεις των
Τσάμηδων στην Ελλάδα, ο οποίος έγινε δεκτός από τον Εισαγγελέα. Έτσι ένα
θέμα, που έμενε ουσιαστικά κλειστό επί εβδομήντα και πλέον χρόνια,
φαίνεται ότι ανοίγει με επίσημο τρόπο. Οι Τσάμηδες ζητούν πέρα από τις
οικονομικές αποζημιώσεις, εδάφη της Ηπείρου, όπως της Ηγουμενίτσας, της
Πάργας κι άλλων περιοχών. Στην παράδοση του φακέλου παραβρέθηκαν
εκπρόσωποι πολλών εθνικιστικών συλλόγων από την Αλβανία αλλά και από
περιοχές όπου ζουν αλβανόφωνοι πληθυσμοί.
Ο Αλυτρωτικός χάρτης των Αλβανών ειθνικιστών
Το (ψευδο)-ζήτημα των Τσάμηδων και της Τσαμουριάς, με την διεκδίκηση όχι μόνο της Θεσπρωτίας και των περιουσιών των στην περιοχή αυτή, αλλά και της περιοχής μέχρι του Αράχθου ποταμού παραμένει ακόμη, ως το κορυφαίο θέμα αλυτρωτισμού των Αλβανών ίσως και πιο οξυμένο το δηλητήριο, που δηλητηριάζει συνεχώς τις διμερείς σχέσεις των δύο κρατών. Το θέμα όμως έχει κλείσει. Οι Τσάμηδες ήταν αποδεδειγμένα ανθέλληνες, συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, προέβησαν σε λεηλασίες, κακοποιήσεις κατοίκων της Θεσπρωτίας, δολοφονίες και αναγκάσθηκαν να αποχωρήσουν οικειοθελώς από την Ελλάδα, φοβούμενοι την άφιξη και τις διαθέσεις του ΕΔΕΣ. Έτσι, νομίμως και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, το Δικαστήριο Δωσίλογων των Ιωαννίνων, με αμετάκλητες αποφάσεις του καταδίκασε ως προδότες και δήμευσε την περιουσία των. Για τα εγκλήματα των Τσάμηδων αναλυτικά και λεπτομερώς μας πληροφορεί η εκτενέστατη Έκθεση 269 σελίδων του Ιανουαρίου του 1948 του διοικητή του Κέντρου Αλλοδαπών Ηπείρου, μοίραρχου Ευστράτιου Ζάκκα, όπου ενώ αναφέρει απίστευτες λεπτομέρειες (π.χ. πόσες κυψέλες είχαν κλαπεί), μόνο στο θέμα των βιασμών, κατά τον Ζάκκα η αναφορά του είναι πολύ κατώτερη της πραγματικότητας, καθόσον οι γυναίκες της Θεσπρωτίας δεν ανέφεραν τον βιασμό των, λόγω ντροπής και κοινωνικής κατακραυγής.
Σχέσεις Ελλάδος-Αλβανίας-Επίλογος
Πάντως θα πρέπει να παραδεχθούμε, ότι μετά από μεγάλη περίοδο πολύ κακών σχέσεων με την Αλβανία τα τελευταία χρόνια, με ασυνήθιστη και περίεργη επιθετικότητα του πρωθυπουργού Έντι Ράμα, αποτέλεσμα της εμπλοκής και επιρροής της Τουρκίας στην Αλβανία, φαίνεται και ελπίζουμε ότι τα πράγματα αλλάζουν. Να αναφέρουμε μόνο ένα παράδειγμα: Πριν τις πρόσφατες εκλογές στην Αλβανία, είχαμε μία άκρως προκλητική ενέργεια από πλευράς της γειτονικής χώρας. Πέτρες από τους Φιλιάτες (και άλλες περιοχές γειτονικών χωρών), τοποθετήθηκαν στην ανακαινισμένη κεντρική πλατεία των Τιράνων, σε μια ενέργεια καθαρά αλυτρωτικού χαρακτήρα. Συμβολίζουν οι πέτρες αυτές, «σκλαβωμένες» αλβανικές περιοχές. Σήμερα όμως οι συνομιλίες των δύο χωρών, με επικεφαλής τους δύο Υπουργούς Εξωτερικών, φαίνεται (καθόσον προς το παρόν είναι μυστικές) να οδηγούν σε μια νέα καλύτερη εποχή στις σχέσεις των δύο χωρών. Οι διμερείς συνομιλίες των δύο χωρών οδεύουν σε μια συνολική και κοινά αποδεκτή λύση των διαφορών που υπήρχαν και ότι όλα τα θέματα που μας απασχολούσαν τείνουν να επιλυθούν. Τόσο οι δηλώσεις των δύο ΥΠΕΞ, όσο και το κλίμα που αρχίζει να διαφαίνεται μας κάνουν επιφυλακτικά αισιόδοξους. Ήδη η Αλβανική κυβέρνηση σταμάτησε να προκαλεί με κατεδαφίσεις σπιτιών Ελλήνων ομογενών στην Χιμάρα και επιλύεται το χρόνιο αίτημα της Ελλάδος, για περισυλλογή και ταφή των διάσπαρτων «άταφων» νεκρών μας, από το έπος του 1940, η απόδοση των οφειλόμενων τιμών στους ήρωες του πολέμου, που Ο δε Έλληνας ΥΠΕΞ σε πρόσφατη συνέντευξή του ήταν αρκετά αισιόδοξος και ότι μια συμφωνία με την Αλβανία αναμένεται μέχρι τον ερχόμενο Απρίλιο. Μάλιστα στην συνέντευξή του ο Αλβανός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε και άλλα πράγματα. Συγκεκριμένα, σε ότι αφορά το «ζήτημα των Τσάμηδων» και των εδαφικών διεκδικήσεων ο Αλβανός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι «για εμάς εδώ στην Αλβανία υφίσταται μόνο ως θέμα στοιχειωδών δικαιωμάτων των Αλβανών συμπατριωτών μας, που κάποτε ζούσαν στη χώρα και τίποτε ευρύτερο. Εδαφικό ζήτημα μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας δεν μπορεί να σταθεί»!! Δηλαδή από τις δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι αλλάζει στις σχέσεις μας. Φαίνεται ότι οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει σε όλα τα θέματα που αφορούν τις σχέσεις των, και ότι για την τελική επίλυση του Τσάμικου θέματος, θα πρέπει η Ελλάδα να καταβάλλει χρηματικές αποζημιώσεις στις οικογένειες των Τσάμηδων, για τις κατασχεμένες περιουσίες των, που εγκατέλειψαν την Ελλάδα, τον Σεπτέμβριο του 1944. Εκτιμούμε, εκείνων που δεν έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα πολέμου και σύμφωνα και μέσα στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου.
* O κ. Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.), πρώην ΑΚΑΜ Τελ Αβίβ, πρώην Αξκος επιχειρήσεων της ECMM στον πόλεμο της Βοσνίας, Απόφοιτος Tactical Intelligence School (U.S.Army), Μεταπτυχιακό (M.Sc.) στην Γεωπολιτική Ανάλυση, Γεωστρατηγική Σύνθεση και Σπουδές Άμυνας και Διεθνούς Δικαίου του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.
